Gouden eieren in Tilburg
De Uitvoeringsbrigade
Een paradigmashift
Er is veel aan de hand in het sociaal domein. Net als in de zorg (zie het boekje dat ik schreef voor Vilans) wordt er gesproken van een 'transformatie'. Volgens sommigen hebben we zelfs te maken met een paradigmashift. De vlag waaronder deze in Tilburg wordt gevaren is 'van systeemwereld naar leefwereld'. De aanname daarbij is dat wanneer je meer vanuit inwoners gaat kijken naar wat er nodig is en waar verheldering nodig is, je eerder in de eigen organisaties en instituties dingen kunt vereenvoudigen en verhelderen. Aan de transformatie liggen overigens ook heel gewoon financiele overwegingen ten grondslag. Zorg en ondersteuning zijn complex georganiseerd - want wetgeving is complex en verdeeld - en er wordt meer uitgegeven dan dat er binnen komt. Hoe dan ook moet er op de korte én lange termijn veel veranderen in het sociaal domein. Een ingewikkelde opgave!
In Tilburg wordt lef getoond door middels een programma van 'hefbomen' de complexiteit te proberen te doorgronden. Vermoedens van verbetering in de dienstverlening, in hoe wetten worden uitgevoerd, in hoe we de boel organiseren, worden serieus genomen en uitgezocht. Als daar eerst een beetje in geinvesteerd moet worden om daarmee tot een verbetering of vernieuwing te komen, is daar ruimte voor. Ook in probleemwijken worden langjarige verbeteringen in gang gezet en inwoner-initiatieven serieus genomen en gehonoreerd.
Zoals in veel organisaties komt de 'uitvoering' vaak pas later in beeld. Met al deze veranderingen is het een drukte van belang, onder projectleiders, beleidsmakers en strategen. In de uitvoering wordt ondertussen gewoon doorgewerkt en zeker gedurende de Corona crisis soms harder dan ooit. Daar wordt chocolade gemaakt van verbeteringen, nieuw beleid, veranderende regelgeving, extra impulsen... Daar wordt ook ervaring opgedaan met wat werkt.
Mensen in de 'uitvoering', dus in direct contact met inwoners, kunnen vaak goed benoemen wat beter of gemakkelijker kan. En waar procedures, regelgeving, of gewoon organisatorische of systemische hindernissen in de weg staan om het goede te doen. De Uitvoeringsbrigade, waarmee ik in Tilburg samenwerkte, noemt dat 'gouden eieren uit de uitvoering ophalen'. Zij werken met casuistiek uit de dagelijkse praktijk om daarmee professionals te helpen meer grip te krijgen en inzicht te geven in wat het beste werkt voor inwoners. Al doende halen ze zo allerlei verbeteringen, of gouden eieren op.
Om juist de uivoering te helpen de omslag te maken heb ik vanuit mijn opdracht - om organisatieleren te faciliteren - een set 'vuistregels' gemaakt waarmee helderder wordt wat in direct contact met inwoners de bedoeling is en hoe je daar met je collegae over kunt spreken, of je afwegingen kunt maken. Zo kan casuistiek gemakkelijker besproken en tot een oplossing gebracht worden. Ook lever ik een duidelijke besluitvormingsroute op waarmee gouden eieren kunnen worden uitgebroed tot organisatorische of systemische aanpassingen. Zo regelen we ook structurele verandering in de 'systeemwereld'. Daarmee kan Organisatieleren echt op dreef komen.
