Net voor de zomer reisden we met de jazz-nachttrein naar Berlijn. Een old-school ervaring, waarbij we onderweg werden vergast op een heerlijk diner en allerlei jazz optredens. Dat maakte het ongemak van slapen op te korte bedden met 4 vreemden in een coupe ruimschoots goed. In Berlijn bezochten we de Boros Sammlung, een beroemde privé-verzameling, zeker ook door het gebouw waarin het gehuisvest is. De vorige keer dat ik Berlijn bezocht was ik vergeten om maanden vantevoren te reserveren (laat dat een goede raad zijn!)

 

Hoe dan ook, wat een mooie ervaring was de (verplichte) guided tour langs en door de Sammlung! Een (her)bevestiging van hoe het Schone zo wakker kan maken en raken, en onderweg ook het Goede en het Ware aanprikt. Je mag er alleen in met een rondleiding dus en dat is maar goed ook, want in het pand zitten veel historische laagjes, die je heel precies uitgelegd krijgt en waardoor je veel meer gaat zien.

 

Christian Boros is een privé kunstverzamelaar die een oude bunker heeft gekocht, ooit gebouwd door Albert Speer in de tijd van Hitler. Het was bedoeld als een neoclassicist pronkgebouw, en een monument in de tijd. Het feit dat de bunker juist bovengrondse werd gebouwd was een statement, bedoeld als een opgestoken middelvinger naar de geschiedenis, zodat win or lose de bunker zou herinneren aan de gloriedagen van het nazisme.

De geschiedenis van het gebouw alleen al is bere-interessant, en op verschillende momenten wordt er een lange neus naar de tijd getrokken. Na de 2^e wereldoorlog werd het gebouw een bananenopslag voor DDR-partijbonzen. In die tijd waren bananen een heel elitair product, dat stiekem gereserveerd werd voor de top van de socialistische partij, waarmee deze bonzen de ideologie nogal ondergroeven. Na de val van de muur werd het gebouw een beruchte en illustere, techno club, met darkrooms en bijbehorende excessen; alweer een soort statement tegen de tijd. In de rondleiding val je terug door tijdlagen en functies die het gebouw heeft gehad. En ieder tijdperk wordt door het gebouw en de kunst van ondertitel of relativering voorzien.

De verzamelde kunst is grotendeels maatschappijkritisch. In allerlei meer en minder inzichtelijke installaties en kunstwerken worden de onderwerpen regime, onderdrukking, slavernij en discriminatie ter discussie gesteld. De kunstenaars proberen met hun werken een speldenprikje te geven naar hoe je de dingen nu ziet en of je ook op een andere manier kunt kijken. Ook daar helpt de ondertiteling van de tourguide.

Het mag dan een privécollectie zijn, er zit veel geld in en het is daarom wellicht een elitair geheel. Maar de combinatie van de bouw en de kunst en de toelichting maken het ook een heel sterk geheel dat in de indrukwekkende combinatie raakt aan het Ware (de geschiedenis en het gebruik), het Schone (de verzameling) en  het Goede, door de betekenis en de boodschap die de bunker en de verzameling onderliggend overbrengen.