Liefde en eenzaamheid in het werk

Over thuiswerken en eenzaamheid


We zijn sociale dieren. Als we dat nog niet wisten maakt de Covid-pandemie dat kristalhelder. De maatregelen van isolatie, afzondering en enkel online werken doen ons beseffen dat we daarin misschien wel super effectief zijn, maar ook iets essentieels missen. De geluiden die ik daarover opvang varieren van 'saai en ongezellig', tot 'ik hoor geen roddels meer', tot een gebrek aan creativiteit en vormkracht ervaren wanneer je enkel zit te Zoom-en of te Teams-en, of simpelweg gevoelens van afgesneden en ontheemd zijn. 
 
Het ligt al een tijdje op mijn bureau, onlangs heb ik het daadwerkelijk gelezen; een psycho-analytische blik op relaties (en eenzaamheid) in het werk. Ik houd enorm van de grondige manier van analyseren van psychoanalytici; over het algemeen schromen ze niet om pittige of beladen begrippen te onderzoeken.
In dit boek geven ze ruimte aan begrippen als libido en liefde, die toch niet tot het standaard werk of managerial jargon behoren. De schrijvers beschouwen dit als essentiële krachten in ieders leven, ook het werkende deel ervan. Libido wordt opgevat als een richtinggevende gefocuste energie: 'libido is transformed into engagement, attention, interest in the other, creative urges nurture, desire (..). Libido is psychic energy directed at something or someone'. 
Liefde wordt onder meer beschreven als creatie(ve) kracht, als een naar buiten (naar de Ander) gerichte emotie, waarin de capaciteit voor het tonen van emotie en het tolereren can ambivalantie centraal staan. Liefde komt tot uiting in samenwerking, om te beginnen in tweetallen; door je aan de ander te spiegelen en te identificeren wordt je zowel meer jezelf (differentiatie) en kun je je beter afstemmen (fusie). Dat zijn hele nuttige, basale, psychologische processen die belangrihjk zijn om in het oog te houden.
 
Wanneer de liefde ontbreekt is er sprake van onverschilligheid - en nee, niet haat zoals je misschien snel zou denken. En onverschilligheid is ook op de werkplek iets wat je liever wilt vermijden. Wanneer de mogelijkheid tot afstemmen, tot richten van de emotionele en creatieve energie ontbreekt, worden we eenzaam. En dat is ook op de werkplek een heel onwenselijk fenomeen. Google maar eens op 'eenzaamheid werk Corona'; het aantal hits is al groot.