Het NIP (Nederlands Instituut van Psychologen) bestaat 80 jaar en onlangs was het jubileumcongres. Ik ben sinds jaar en dag lid en gecertificeerd op allerlei vlakken, maar als arbeids- en organisatiepsycholoog voel ik me veelal niet zo vertegenwoordigd door het instituut; de gezondheidszorg krijgt de nadruk en ik lees weinig dingen die voor mijn werk relevant zijn.

Afgelopen congres was anders, ik merk dat ik in de weken erna er al heel vaak aan gerefereerd heb. Wat met name indruk maakte was een lezing over stress van Jos Brosschot uit Leiden. Hij zegt: Als spreeuwen niet kunnen poedelen in een beetje water dan gaat hun stressniveau omhoog. Als katten zich niet kunnen verstoppen, krijgen ze stress. En als apen een drone zien, dan pakken ze een tak en meppen het ding uit de lucht. De gangbare manier van denken is: je ziet iets, dat ervaar je als een bedreiging en dan krijg je stress. Brosschot’s evidence based redenatie is precies omgekeerd: stress ervaren is niet een reactie op een prikkel, stress is onze default instelling: we zijn altijd gestressed tenzij we de stress weten te inhiberen (onderdrukken). Dat doen we blijkbaar de hele dag door onze omgeving te checken: oh, hier kan ik even poedelen of me verstoppen. Stress krijg je dus eerder van het ontbreken van iets.

Iets nieuws levert stress op omdat het nog niet gecategoriseerd is. Voor mensen die met verandering bezig zijn, zoals ik, is dat een heel belangrijk inzicht. Vaak worden mensen lastig gevonden die niet meteen met open armen klaarstaan om mee te bewegen. Wat ik al wist en nu bevestigd heb gezien, is dat je mensen eerst de kans moet geven te wennen en te oefenen met een nieuwe situatie. Omgaan met verandering is niet iets wat je niet hebt of tekort komt maar wat je nog niet hebt geleerd.

Hier had ik echt wat aan! Het is een opwekkende boodschap: ‘Het geeft niet, je hebt het nog niet geleerd. Natuurlijk heb je daar geen zin in, want je kent het nog niet’. Het bevestigt een positief mensbeeld.